Το Κρητικό παξιμάδι, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παράδοσης του νησιού μας, με τα πρώτα δείγματα να προέρχονται από τη Μινωική εποχή.
Το παξιμάδι για τους Κρητικούς είναι τρόπος ζωής, παρασκευάζεται όπως το απλό ψωμί, απλά είναι κομμένο σε χοντρές φέτες (φελιά) και είναι διπλοφουρνισμένο, γι΄αυτό και οι Μινωίτες το ονόμαζαν “διπυρίτη άρτο”, που σημαίνει δυο φορές ψημένο.
Το “ψωμί των φτωχών”
Το κρητικό παξιμάδι διατηρείται φρέσκο, για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ χαρακτηρίστηκε ως «ψωμί των φτωχών» γιατί πολλά νοικοκυριά δεν είχαν την πολυτέλεια να ζυμώνουν καθημερινά ψωμί λόγω κόστους. Με την τεχνική του διπλοφουρνίσματος οι νοικοκυρές, αφαιρούσαν όλη την υγρασία του ψωμιού, κάνοντας το τραγανό και αυξάνοντας έτσι τον χρόνο ζωής του. Έτσι το κρητικό παξιμάδι έγινε ο αχώριστος σύντροφος των γεωργών και των κτηνοτρόφων, όλων αυτών που αναγκαζόταν να μένουν μακριά από το σπίτι τους για αρκετές ημέρες.
Το παξιμάδι ακόμη και σήμερα έχει ιδιαίτερη θέση στο τραπέζι μας, χάρη στην ιδιαίτερη γεύση και νοστιμιά του.
Σήμερα τα παξιμάδια τα συναντάμε στις εξής μορφές:
-Κουλούρες, πρόκειται για στρογγυλά παξιμάδια που απαρτίζονται από δύο μέρη, το κατωκαύκαλο και το πανωκαύκαλο).
-Ντάκος, οι χοντρές μεγάλες φέτες.
-Ντακάκια, είναι μικρές φέτες σε μορφή μπουκιάς.
Όλα αυτά τα παρασκευάσματα αν και διαφορετικά μεταξύ τους έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα υλικά κατασκευής τους που είναι δημητριακά (μαλακό σιτάρι, σκληρό σιτάρι κριθάρι και σίκαλη), την στεγνή υφή τους, την ιδιαίτερη γεύση τους, αλλά κυρίως την καταγωγή τους, στην οποία οφείλουν και το όνομα τους.
Τα είδη του Κρητικού παξιμαδιού που είναι χαρακτηρισμένα ως ΠΓΕ είναι το χωριάτικο παξιμάδι, η κριθαροκουλούρα, το επτάζυμο, το σταρένιο και το παξιμάδι σικάλεως.
Ο ντάκος
Όλα τα είδη παξιμαδιού έχουν μια θέση στο τραπέζι μας, όμως αυτό που ξεχωρίζει είναι ο ντάκος. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε μια συνταγή για ντάκο υπερπαραγωγή.
Υλικά
1 παξιμάδι κριθαρένιο στρογγυλό
1 ντομάτα μέτρια και ώριμη
ελαιόλαδο
χωριάτικο ξίδι
λίγο φρέσκο βασιλικό ψιλοκομμένο
ξινομυζήθρα
λίγο κρίταμο
λίγη κάππαρη και καππαρόφυλλα
αλατσοελιές
αλάτι
Διαδικασία
Τρίβετε την ντομάτα στον τρίφτη, την αλατίζετε, προσθέτετε λίγο ελαιόλαδο, ελάχιστο ξίδι κι ανακατεύετε.
Βάζετε το παξιμάδι σε ένα πιάτο και προσθέτετε από πάνω την τριμμένη ντομάτα και πασπαλίζετε με τον ψιλοκομμένο βασιλικό.
Πάνω από την ντομάτα τοποθετείτε την ξυνομυζήθρα και τελειώνετε με το κρίταμο.
Τελειώνετε διακοσμώντας το πιάτο με κάππαρη, καππαρόφυλλα και αλατσοελιές, περιχύνοντας με λίγο ελαιόλαδο.