Δυσορθογραφία
Καταρχάς, προτού ορίσουμε την Δυσορθογραφία, καλό είναι να διατυπώσουμε τον ορισμό της ορθογραφίας. Ορθογραφία, εν συντομία είναι ο τρόπος με τον οποίο γράφεται μια λέξη, δηλαδή, οι κανόνες ορθογραφίας των λέξεων.
Για παράδειγμα, τα ρήματα έχουν κατάληξη -ω, ενώ τα ουδέτερα ουσιαστικά -ο. Τα παιδιά από την Α΄ κιόλας Δημοτικού διδάσκονται την ορθογραφημένη γραφή.
Από την άλλη, Δυσορθογραφία ορίζεται η δυσκολία του παιδιού να ακολουθήσει τους κανόνες, ώστε να γράψει σωστά μια λέξη, με συνέπεια να συναντάμε πολλά ορθογραφικά λάθη στον γραπτό του λόγο. Εκτός από την δυσκολία στη θεματική και καταληκτική ορθογραφία, μπορεί να δυσκολεύεται και στους συντακτικούς κανόνες, δηλαδή, να βάζει τις λέξεις σε λανθασμένη σειρά, με αποτέλεσμα να μην βγάζουν νόημα αυτά που γράφει.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να πούμε ότι ένα παιδί παρουσιάζει Δυσορθογραφία, είναι να μην υπάρχει νοητικό ή αισθητηριακό έλλειμμα, κάποια ψυχιατρική διαταραχή, αλλά και οι εκπαιδευτικές συνθήκες να είναι κατάλληλες και επαρκείς.
Η Δυσορθογραφία ανήκει στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες και μπορεί να συνυπάρχει με την Δυσλεξία ή με οποιαδήποτε άλλη Μαθησιακή Δυσκολία ή ακόμα και να εμφανίζεται αυτόνομα.
Τα παιδιά με Δυσορθογραφία δυσκολεύονται να κατανοήσουν, να αποκωδικοποιήσουν και να αποθηκεύσουν τους κανόνες ορθογραφίας, γι’ αυτό και κάνουν ορθογραφικά λάθη. Εκτός των άλλων, παρουσιάζουν δυσκολίες στην οπτικοακουστική αντίληψη και επεξεργασία, στην γλώσσα και στην μνήμη.
Ειδικότερα, τα παιδιά με Δυσορθογραφία:
-Κάνουν συχνά παράλειψη γραμμάτων, συλλαβών, λέξεων (στώμα αντί για στρώμα).
-Κάνουν συχνά αντιστροφή γραμμάτων, συλλαβών, λέξεων (έστι αντί για έτσι).
– Κάνουν συχνά αντικατάσταση γραμμάτων των οποίων οι ήχοι είναι φωνολογικά συγγενείς ή μοιάζουν μεταξύ τους ως προς τη μορφή (δ-β, δ-θ, β-φ, γ-χ, β-θ, κ-χ).
-Κάνουν παραποίηση φωνηέντων (πέντα αντί για πέντε).
-Κάνουν προσθήκη φθόγγων ή συλλαβών (παπαράθυρο).
– Κάνουν μετακίνηση γραμμάτων μέσα στην ίδια λέξη (παο αντί για από).
-Κάνουν ορθογραφικά λάθη σε βασικούς κανόνες (παίζο).
-Παρουσιάζουν αδυναμία στην αυτοματοποίηση των καταλήξεων.
– Χρησιμοποιούν καθρεπτική γραφή (ρ-9, ε-3).
– Ενώνουν δύο λέξεις σε μία ενώ δε χρειάζεται (το δικομου).
-Κάνουν λανθασμένη χρήση των κεφαλαίων γραμμάτων (ξεκινούν καινούρια πρόταση με μικρό γράμμα ή γράφουν μία λέξη με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα ενώ δεν είναι κύριο όνομα).
– Κάνουν λανθασμένη χρήση του τόνου ή δεν χρησιμοποιούν καθόλου τόνους.
-Κάνουν λάθη στο ετυμολογικό μέρος της λέξης.
– Παρουσιάζουν αδυναμία στη γενίκευση των κανόνων ορθογραφίας των ομοιοκατάληκτων και παράγωγων λέξεων.
-Γράφουν με διαφορετικό τρόπο την ίδια λέξη μέσα στο ίδιο κείμενο.
– Παρουσιάζουν αδυναμία στη σύνδεση της ορθογραφίας της λέξης με τη σημασία της (τις αντί για της).
– Κάνουν λάθη στη χρήση των γραμμάτων –υ, -φ, -β (εφχαριστώ αντί για ευχαριστώ).
-Παρουσιάζουν αδυναμία αυτοδιόρθωσης.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι ενδεικτικά. Μην ξεχνάμε ότι το κάθε παιδί έχει την δική του προσωπικότητα, γι’ αυτό και χρήζει εξατομικευμένης αξιολόγησης και παρέμβασης.
Επιπρόσθετα, για να πούμε ότι το παιδί εμφανίζει Δυσορθογραφία, θα πρέπει να παρουσιάζει για χρονικό διάστημα άνω των 6 μηνών παραπάνω από ένα χαρακτηριστικό.
Η αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας, αλλά και οποιασδήποτε άλλης Μαθησιακής Δυσκολίας, γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, όπως είναι ο Λογοθεραπευτής, ο Εργοθεραπευτής, ο Ειδικός Παιδαγωγός και ο Ψυχολόγος και είναι αυτοί που αξιολογούν το παιδί και προβαίνουν αντίστοιχα στον σχεδιασμό του κατάλληλου εξατομικευμένου προγράμματος, βασιζόμενο φυσικά στις ανάγκες, στα ελλείμματα, στις δυνατότητες και στα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Οι γονείς με την σειρά τους οφείλουν να συμβουλεύονται τους ειδικούς και να ακολουθούν τις οδηγίες τους.
Τέλος, να θυμόμαστε ότι το παιδί με οποιαδήποτε Μαθησιακή Δυσκολία, ΔΕΝ είναι ένα τεμπέλικο παιδί, αλλά ένα παιδί που έχει ειδικές ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ και γι’ αυτό χρήζει την αρωγή τόσο των γονέων όσο και των εκπαιδευτικών και των ειδικών, για την βελτίωση των δεξιοτήτων του και συνάμα και της σχολικής του επίδοσης.
Ειρήνη Μ. Χαλκιαδάκη, Νηπιαγωγός-Ειδική Παιδαγωγός (BSc, MSc)
