Ο Θεόφιλος γυρίζει από το σχολείο, πετάει τη σάκα του, τρώει και αρχίζει ένας πραγματικός αγώνας δρόμου. Είναι έντεκα ετών, αλλά πολυάσχολος όσο ένας σκληρά εργαζόμενος. Πρέπει να τα προλάβει όλα: αγγλικά, γερμανικά, μπάσκετ, κιθάρα και καράτε. Οι γονείς είναι τρισευτυχισμένοι. «Ευτυχώς, το παιδί τα καταφέρνει παντού».
Φυσικά, τα περισσότερα παιδιά, σε γενικές γραμμές, απολαμβάνουν τα πλούσια ερεθίσματα και τις πολλές δυνατότητες που τους παρέχονται. Μέσα από τις εξωσχολικές δραστηριότητες τούς δίνεται η ευκαιρία να αναδειχτεί η προσωπικότητά τους, να ανακαλύψουν τις ικανότητές τους και να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, οι εξωσχολικές δραστηριότητες μπορεί να μετατραπούν από χαρά σε καταναγκασμό και το παιδί να πιέζεται αφόρητα. Συχνά οι γονείς δεν είναι εύκολο να αντιληφθούν τις ενδείξεις, ώστε να καταλάβουν ότι το παιδί είναι πολύ πιεσμένο.
Το παιδί πιέζεται, όταν…
-Φαίνεται πάντα βιαστικό.
-Είναι αγχωμένο.
-Νιώθει ότι δεν προλαβαίνει.
-Διαμαρτύρεται συχνά για κάποιες δραστηριότητες ότι δεν τις θέλει ή δείχνει να βαριέται μια εργασία, που ενίοτε την αφήνει μισοτελειωμένη.
-Μελετά βιαστικά και επιπόλαια τα μαθήματά του.
-Δεν προλαβαίνει να συναντήσει τους φίλους του το Σαββατοκύριακο.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν πολλές πιθανότητες το πρόγραμμα του παιδιού να είναι υπερβολικά φορτωμένο· γι’ αυτό χρειάζεται να αξιολογήσετε την κατάσταση και να εκτιμήσετε αν το παιδί μπορεί να φέρει σε πέρας το πρόγραμμα ή όχι.
Αναρωτηθείτε:
-Φαίνεται το παιδί να απολαμβάνει τις ασχολίες του;
-Έχει στη διάθεσή του στιγμές που μπορεί να χαλαρώνει και να γελάει;
-Έχει χρόνο να παίξει;
-Διατηρεί κάποια αίσθηση του χιούμορ;
-Αν το παιδί δείχνει χαρούμενο, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για το φορτωμένο του πρόγραμμα. Αν, ωστόσο, ο μαθητής παίρνει το καθετί πάρα πολύ σοβαρά, τότε κάτι πρέπει να αλλάξει.
Τι μπορείτε να κάνετε
-Φροντίστε οι δραστηριότητές του να είναι ανάλογες με τα ενδιαφέροντα και την προσωπικότητά του και να το βοηθούν να αναπτύξει τα αδύνατα σημεία του.
-Διαβεβαιώστε το παιδί σας, με τον τρόπο που εσείς ξέρετε, ότι το αγαπάτε, είτε κάνει περισσότερα είτε λιγότερα πράγματα. Η αγάπη σας δεν εξαρτάται από τις επιδόσεις του.
-Συζητήστε τυχόν αλλαγές ή αναπροσαρμογές που μπορεί να γίνουν στο πρόγραμμά του. Μη σπεύσετε να σταματήσετε, για παράδειγμα, το μπάσκετ που «δεν του χρειάζεται», ενώ τα αγγλικά είναι απαραίτητα. Μη διακόψετε δηλαδή δραστηριότητες που απολαμβάνει το παιδί και που το ψυχαγωγούν ή το βοηθούν να εκτονωθεί.
-Μπορείτε να περιορίσετε τις ώρες κάποιας ασχολίας ή να προγραμματίσετε τον αθλητισμό για το Σάββατο.
-Σημασία έχει να κατανεμηθούν σωστά στον χρόνο του οι εξωσχολικές δραστηριότητες, και δη στο μέτρο που το ευχαριστούν.
-Βεβαιωθείτε ότι το περιβάλλον στο οποίο γίνεται η όποια δραστηριότητα είναι ευχάριστο για το παιδί.
-Είναι προτιμότερο να ασχοληθεί με λιγότερα και να είναι ευχαριστημένο παρά να πιέζεται για να τα προλάβει όλα σ’ αυτή την τρυφερή ηλικία.
Για κανένα λόγο μην παραμελείτε την ανάγκη του παιδιού για ελεύθερο χρόνο μέσα στην ημέρα, μετά το τέλος των σχολικών του υποχρεώσεων.
Σίγουρα το παιδί πρέπει να αφιερώνει τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα για χαλάρωση και παιχνίδι.
Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος