Ο Mitch Epstein και η Ποίηση των Αρχαίων Δασών
Ο Mitch Epstein δεν είναι απλώς ένας φωτογράφος. Είναι ένας οραματιστής, ένας ποιητής του φακού, που υφαίνει ιστορίες για τη σχέση μας με τον φυσικό κόσμο. Στην πιο πρόσφατη δουλειά του, το “Old Growth”, πιάνει κουβέντα με τα ίδια τα δέντρα, αυτά τα αρχαία, σοφά όντα που στέκουν μάρτυρες της ιστορίας για αιώνες.
Φανταστείτε το: Επτά ολόκληρα χρόνια ο Epstein περιπλανιόταν στην Αμερική, από τα δάση της Ανατολής μέχρι τα γιγαντιαία δέντρα της Δύσης, ψάχνοντας αυτά τα μέρη που μοιάζουν βγαλμένα από όνειρο ή από αρχαίο μύθο. Έμαθε τα μυστικά των δασών από τον Bob Leverett, τον “γκουρού” που αφιέρωσε τη ζωή του στην προστασία τους, και άρχισε να σκαρφαλώνει, να ψηλαφίζει, να “ακούει” τι έχουν να πουν οι γιγάντιες σεκόγιες και τα πανύψηλα πεύκα που αγγίζουν τον ουρανό.
Και τι δεν του “είπαν” αυτά τα δέντρα! Ιστορίες από τα παλιά, τότε που οι άνθρωποι ζούσαν σε αρμονία με τη φύση, τότε που οι ρίζες και τα κλαδιά τους στέγαζαν ολόκληρους πολιτισμούς. Ιστορίες για τους αυτόχθονες λαούς που ήξεραν τα μυστικά τους, που τα σέβονταν και τα τιμούσαν. Αλλά και ιστορίες για το τώρα, για την εποχή μας, που η κλιματική αλλαγή και η ανθρώπινη απληστία απειλούν να σβήσουν αυτά τα θαύματα της φύσης.
Ο Epstein, οπλισμένος με μια παλιομοδίτικη μηχανή μεγάλου φορμά, σαν αυτές που κουβαλούσαν οι πρωτοπόροι εξερευνητές του 19ου αιώνα, αποτύπωσε όλη αυτή τη σοφία, όλη την ομορφιά, αλλά και την αγωνία που κρύβεται στον φλοιό και στα κλαδιά αυτών των γιγάντων. Κάθε φωτογραφία του είναι ένα ποίημα, ένας ύμνος στην ανθεκτικότητα και τη μεγαλοπρέπεια της φύσης, αλλά και μια σιωπηλή κραυγή για όσα κινδυνεύουμε να χάσουμε.
Δεν είναι απλώς όμορφες εικόνες, καλοστημένες και αισθητικά άψογες. Είναι μια πρόσκληση να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας, να αναλογιστούμε τη θέση μας στον κόσμο, να αναρωτηθούμε τι κάνουμε λάθος και τι πρέπει να αλλάξουμε. Ο Epstein μας υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι κυρίαρχοι αυτού του πλανήτη, αλλά ένα μικρό, εφήμερο κομμάτι του, άρρηκτα συνδεδεμένο με τα δέντρα, τα βουνά, τα ποτάμια, τον αέρα που αναπνέουμε.
Και η αλήθεια είναι πως η δουλειά του σε αγγίζει. Σε κάνει να νιώθεις δέος μπροστά στην απεραντοσύνη και την αιωνιότητα της φύσης, αλλά και μια γροθιά στο στομάχι για την ευθραυστότητά της. Σε προκαλεί να δεις τον κόσμο με άλλα μάτια, να ακούσεις τους ψιθύρους των δέντρων, να νιώσεις τον παλμό της γης.
Αν θέλετε να βυθιστείτε σε αυτόν τον μαγικό κόσμο, να αφήσετε τις εικόνες του Epstein να σας αγγίξουν και να σας αφυπνίσουν, επισκεφθείτε την έκθεση “American Nature” στην Yancey Richardson Gallery: Mitch Epstein Exhibition.
Ίσως τότε να ακούσετε κι εσείς, κάπου στο βάθος, τα αρχαία δέντρα να σας ψιθυρίζουν τα μυστικά τους. Ίσως να νιώσετε, έστω και για μια στιγμή, την αέναη σοφία που κρύβεται στην καρδιά του δάσους. Και ίσως, ίσως αυτό να είναι η αρχή για μια αλλαγή, για μια νέα σχέση με τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Γιάννης Σαματάς