Εκπαίδευση και Εκπαιδευτικοί: Ειρήνη Καλλιονάκη, φιλόλογος και σύμβουλος σταδιοδρομίας στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Σπηλίου
Τo familytime.gr δίνει το λόγο στους λειτουργούς της δημόσιας εκπαίδευσης. Κάθε εβδομάδα φιλοξενούμε έναν εκπαιδευτικό, της Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Μετά την κ. Βάλια Πιπεράκη, μαθηματικό στο Γυμνάσιο Τυμπακίου, ο λόγος στην Ειρήνη Καλλιονάκη, φιλόλογο και σύμβουλο σταδιοδρομίας στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Σπηλίου!
Λίγα λόγια για σένα, όπως συστήνεσαι στους μαθητές σου…
“Καλημέρα, παιδιά! Λέγομαι Ειρήνη Καλλιονάκη. Είμαι φιλόλογος και παράλληλα εργάζομαι και ως σύμβουλος σταδιοδρομίας σε ΣΔΕ (Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας). Κατάγομαι από το Τυμπάκι και διαμένω στον Κόκκινο Πύργο. Είμαι παντρεμένη με τον Μανώλη Μαλεφιτσάκη, φαρμακοποιός στο επάγγελμα. Έχω ένα γιο στην ηλικία σας, οπότε προσπαθώ να μπω στη θέση σας και γνωρίζω πολλά για σας, κυρίως για τις αγωνίες σας, τους προβληματισμούς σας, τα προβλήματά σας λόγω εφηβείας, αλλά και τις σκανταλιές, τις υπεκφυγές και τη χειριστική συμπεριφορά που κρύβει η παιδική σας ακόμα πλευρά”. … Εκεί αναρωτιούνται τα παιδιά: “τι μας λέει;” ρωτούν: “Ναι; Έχετε ένα γιο;”. Τα κορίτσια ξαναρωτούν: “Πώς είναι, κυρία; Σας μοιάζει; Θα τον φέρετε κάποια μέρα;”
Τότε αφήνω το τυπικό ύφος και πηγαίνω ακόμα ένα βήμα πιο κοντά τους, φεύγουμε για λίγο από τα όρια της τάξης και μιλάμε όλοι, και κυρίως τα παιδιά, για τη ζωή μας ο καθένας. Προσπαθώ να μπω περισσότερο στην καθημερινότητά τους, να γνωρίσω και άλλες πτυχές της ζωής τους, ίσως τους προβληματισμούς τους, ίσως οικογενειακές τους δύσκολες στιγμές, χαρές, καμιά φορά και έρωτες. Και όταν η κατάσταση φαίνεται ότι χαλαρώνει πολύ, “ξαναφοράω” το τυπικό μου χαμόγελο και επαναφέρω την τάξη λέγοντας: “Έχουμε πολλά να πούμε και να μάθουμε φέτος. Όμως, χρειαζόμαστε και όρια γιατί όπως γνωρίζετε καλά δε βγαίνουμε στα περιθώρια όταν γράφουμε”. (Γέλια…)
Συνεχίζω…. “μας χρειάζεται, λοιπόν, ένα συμβόλαιο μεταξύ μας στο οποίο θα δεσμευτούμε όλοι και θα το φτιάξουμε τώρα μαζί. Το συμβόλαιό μας θα περιλαμβάνει κανόνες συμπεριφοράς, τάξης, χρόνου, δέσμευση για εργασίες, απαιτήσεις δικές μου, αλλά και δικές σας, δηλαδή δικαιώματα και υποχρεώσεις όλων”.
Με αυτό τον τρόπο τους δίνω τη σκυτάλη, ώστε να νιώθουν ενεργά μέλη του γίγνεσθαι της τάξης. Γιατί ο δάσκαλος δε μεταδίδει απλώς στείρες γνώσεις, μα διδάσκει και σεβασμό, αυτοσεβασμό, κατανόηση, αγάπη, με το παράδειγμά του. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι ταυτόχρονα και σύμβουλος, να ακούει με ενεργητική ακρόαση τους μαθητές του, και να τους παρακινεί να εργαστούν επειδή σέβονται τον εαυτό τους και όχι επειδή θα τιμωρηθούν.
Πώς θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου; Αυστηρό ή επιεική;
Αν θα έπρεπε να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου, θα έλεγα ότι είμαι και αυστηρή και επιεικής ανάλογα με τις επιταγές της στιγμής, το χαρακτήρα κάθε παιδιού, αλλά και τις δυνατότητες της τάξης ευρύτερα.
Είμαι αυστηρή όσον αφορά στις υποχρεώσεις τους, όχι γιατί πρέπει να κατακτήσουν υψηλή βαθμολογία –γιατί η βαθμοθηρία δε συνάδει με το ιδεώδες της εκπαίδευσης- αλλά γιατί ο απώτερος μας στόχος είναι να αριστεύσουν στη ζωή τους. Είναι ωφέλιμο να είναι συνεπείς στη ζωή τους, στα όνειρά τους, σε όλες τις υποχρεώσεις τους, ώστε με τις γνώσεις τους να αποκτήσουν μελλοντικά ένα επάγγελμα που θα ταιριάζει στις κλίσεις και στα ενδιαφέροντά τους, και έτσι θα τους οδηγεί στην αυτοπραγμάτωσή τους.
Επιεικής γίνομαι όταν υπάρχουν στην τάξη παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, με ειδικές ανάγκες, με συναισθηματικές δυσκολίες, παιδιά περιθωριοποιημένα, ακόμα και παιδιά με οικογενειακά προβλήματα, τα οποία τα αποσπούν από τη μελέτη και την πρόοδό τους.
Από ποιον παιδαγωγό έχεις επηρεαστεί;
Η παιδαγωγική είναι απύθμενο πηγάδι. Πολλοί οι αξιόλογοι παιδαγωγοί κι ακόμα περισσότερες οι θεωρίες τους. Όμως, από κάθε έναν σταχυολογούμε ό,τι ταιριάζει κάθε φορά στους μαθητές μας, καθώς και οι ίδιοι μας καθοδηγούν και μας διδάσκουν με τον καλύτερο τρόπο. Η διδασκαλία με τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα, είναι μία πράξη αλληλόδρασης και βαθιάς επικοινωνίας με τα παιδιά. Ακολουθούμε το αναλυτικό πρόγραμμα, τόσο όσο για να είμαστε συνεπείς ως προς τις τυπικές διαδικασίες. Έπειτα, επιδιώκουμε να εφαρμόζουμε πρακτικές διαφοροποιημένης διδασκαλίας και εξατομικευμένα προγράμματα στήριξης και μόρφωσης για τον κάθε μαθητή χωριστά, ώστε ουσιαστικά να προσεγγίσουμε την ομαδοσυνεργατική μάθηση με αξιώσεις.
Δίνουμε έμφαση στο άτομο και στις ανάγκες του, ώστε ενισχύοντας τον κάθε μαθητή χωριστά, να κατακτηθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι εξίσου από όλους τους μαθητές, με αποτέλεσμα να επωφεληθεί η ομάδα, δηλαδή η τάξη στο σύνολό της. Για παράδειγμα, τοποθετούμε τον αδύναμο μαθητή δίπλα στο δυνατό, ώστε να του δώσουμε κίνητρα να εξελιχθεί, και να συμμετέχει ενεργά στην ομάδα/τάξη.
Ο ρόλος του παιδαγωγού σήμερα είναι πολυσχιδής. Δεν αρκεί η εξειδίκευσή τους σ’ ένα αντικείμενο (φιλολογικά μαθήματα, μαθηματικά). Απαιτείται αέναη προσπάθεια και δια βίου μάθηση, ώστε να είναι πρώτα από όλα άνθρωπος με ενσυναίσθηση και βαθιά κατανόηση, και έπειτα να μεταλαμπαδεύει τη γνώση αθόρυβα και αβίαστα. Μόνο όταν οι μαθητές έχουν καλλιεργήσει την ψυχή τους, δημιουργούν προσωπικότητα, βάζουν στόχους και προσπαθούν να τους υλοποιήσουν.
Στα πλαίσια, λοιπόν, αυτά, έχω κάνει κάποιες επιμορφώσεις στην ειδική αγωγή, στη διαπολιτισμική εκπαίδευση μαθητών προσφύ-γων/μεταναστών, αλλά και στη συμβουλευτική και τον Επαγγελματικό προσανατολισμό στην ΑΣΠΑΙΤΕ. Μάλιστα, φέτος, λόγω της τελευταίας επιμόρφωσης, εργάζομαι ως σύμβουλος σταδιοδρομίας στο ΣΔΕ (Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας) Σπηλίου -ένας ρόλος νέος για μένα, πολύ ενδιαφέρων, και, παράλληλα, ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ της δια βίου εκπαίδευσης.
Ως εκπαιδευτικός έχω λάβει επιμόρφωση ειδικά για τα προγράμματα ΣΔΕ. Η διδασκαλία στηρίζεται στη δυναμική της ομάδας και το μάθημα στα ενδιαφέροντα των εκπαιδευομένων.
Και ως σύμβουλος σταδιοδρομίας, που εργάζομαι φέτος, προσπαθώ ομαδοσυνεργατικά να ενημερώσω τους ενήλικες μαθητές μου, και να τους συμβουλέψω σχετικά με θέματα εργασίας, ενδιαφερόντων, κλίσεων, προσωπικότητας και δυνατοτήτων σε κάθε ηλικία, παρουσιάζοντας τους έναν κύκλο μάθησης συνυφασμένο με τον κύκλο της ζωής.
Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι η εκπαίδευση, γενικά, δεν αφορά κάποιες ηλικίες, αλλά κάθε ηλικία. Είναι ένας χώρος φιλόξενος, που έχει τον τρόπο του να μας ανοίξει ένα παράθυρο στον κόσμο σε όποια ηλικία και αν το αποφασίσουμε.
Τιμή μου να διδάσκω ενήλικες και χαρά μου να τους βοηθάω να βρουν τη θέση τους στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι, ώστε να επενδύσουν σε όποιο τομέα επιθυμούν στη ζωή τους.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάποια πράγματα στο ελληνικό σχολείο, ποια θα ήταν αυτά;
Πολλά πράγματα στο ελληνικό Σχολείο γίνονται σωστά, και άλλα πρέπει να τα δούμε υπό άλλο πρίσμα. Το βέβαιο είναι ότι έχουμε αρκετούς αξιόλογους εκπαιδευτικούς που ασκούν το λειτούργημά τους με ζήλο και αποτελεσματικότητα. Όμως, το σύγχρονο ελληνικό Σχολείο χρειάζεται εκσυγχρονισμό, νέες μεθόδους διδασκαλίας, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα που άπτονται της σύγχρονης κοινωνίας και των προβληματισμών της, όπως π.χ. διαπολιτισμικότητα, ώστε μέσω του σχολείου να αφομοιώνονται δημιουργικά αυτές οι νέες καταστάσεις στις συνειδήσεις των παιδιών μας και να λύνονται ανώδυνα τα κοινωνικά θέματα.
Οι μαθητές μας, ως αυριανοί πολίτες, πρέπει να είναι ανοιχτοί και δεκτικοί στα σύγχρονα ζητήματα της κοινωνίας και της εποχής τους.
Ο μαθητής, λοιπόν, είναι μία έννοια σύνθετη. Ο εκπαιδευτικός δε διδάσκει μόνο γνώσεις,, αλλά πλάθει συνειδήσεις, μεταλαμπαδεύει ιδέες, χαλιναγωγεί πάθη και εξαγνίζει ψυχές.
Ένας μαθητής δεν είναι “δοχείο” γνώσεων, έχει κρίση, έχει ταλέντα, και, ταυτόχρονα, αδύναμες πλευρές. Όλα αυτά για να μπορεί ο εκπαιδευτικός να τα αναδείξει, και να σμιλεύσει το “άγαλμα της μάθησης”, ώστε να του δώσει πνοή, πρέπει, εκτός από καλά στοιχεία στο χαρακτήρα του, να έχει και γνώσεις.
Στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο δεν έχει θέση ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός, ο φασισμός. Επιπλέον, το σύγχρονο ελληνικό Σχολείο χρειάζεται η υλικοτεχνική υποδομή, ώστε η μάθηση να μην είναι μόνο θεωρητική, αλλά και διαδραστική. Η τεχνολογία πλέον είναι στενά συνυφασμένη με τη μάθηση, και το σχολείο πρέπει να είναι άρτια εξοπλισμένο τεχνολογικά.
Ιδιαίτερα στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης, η υλικοτεχνική υποδομή είναι απαραίτητη, ώστε όλοι οι μαθητές (τυφλοί, κωφοί, σωματικά ανάπηροι) να έχουν τη θέση τους στο ενιαίο σχολείο της συμπερίληψης, της μεγάλης ΑΓΚΑΛΙΑΣ.
Τι θέλεις να θυμούνται οι μαθητές σου από την καθηγήτρια τους;
Τι θέλω να θυμούνται οι μαθητές μου…; ωραία ερώτηση, την οποία κάνω συχνά στον εαυτό μου… και είναι στενά συνυφασμένη με τους εκπαιδευτικούς μου στόχους.
Θέλω, λοιπόν, να θυμούνται τη λέξη ΑΓΑΠΗ. Θέλω να ξέρουν βιωματικά οι μαθητές μου ότι, εκτός από το αντικείμενό μου, τα φιλολογικά μαθήματα, κι ιδιαίτερα την ελληνική γλώσσα, αγαπώ πολύ και τους ίδιους. Θέλω να πετύχουν το καλύτερο δυνατό στην καλλιέργεια, στη μόρφωση και στη ζωή τους, και να μοιραστούν όσο καιρό αλληλεπιδρούμε, μέσω της διδασκαλίας, το καλό, αλλά και το κακό μαζί μου, τη χαρά, αλλά και τη στενοχώρια τους, τα όνειρά τους, τους στόχους τους.
Η χαρά μου δεν περιγράφεται όταν μαθητές μου από την ιδιωτική εκπαίδευση -τότε ήμουν αρκετά κοντά στην ηλικία τους- είναι πλέον συνάδελφοί μου. Όταν κάποιοι με βλέπουν στο δρόμο και σταματούν να μου μιλήσουν, όταν μου στέλνουν χαιρετίσματα ή θέλουν να με ρωτήσουν κάτι ακόμα και για τα παιδιά τους σήμερα.
Θα ήθελα να μοιραστώ ένα γεγονός μαζί σας. Είχα ένα τμήμα στο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης τότε που εργαζόμουν στον ιδιωτικό τομέα. Ζωηρά τα αγόρια, έφηβοι, ούτε άντρες, ούτε παιδιά, χαμηλές επιδόσεις… το αντριλίκι το “αντέγραφαν” λάθος… φασαρία μέσα στην τάξη… έγραφα στον πίνακα και σκεφτόμουν: “κάτι πρέπει να γίνει”, άφησα την κιμωλία, γύρισα και τους μίλησα ήρεμα, ήσυχα, χωρίς διδαχές και κηρύγματα. Ξεκίνησα λέγοντας: “Τι κάνετε; Προσποιείστε ανεξαρτησία; Κάνετε φασαρία για να έχετε λόγο; Και τι λέτε με αυτό τον τρόπο; Μόνο προσποιείστε… Αν δεν φύγετε από το σπίτι σας, αν δεν ζήσετε φοιτητική ζωή, δεν είσαστε καθόλου ανεξάρτητοι, δεν θα μάθετε να αντιμετωπίζετε μόνοι σας τη ζωή και να είσαστε κύριοι του εαυτού σας”…
Ύστερα από κάποια χρόνια, συνάντησα ξανά έναν από αυτούς, που πάντα με χαιρετούσε με σεβασμό, η αλήθεια… Εκείνη τη μέρα είχαμε λίγο χρόνο παραπάνω, … μιλήσαμε, λοιπόν, και μου είπε: “Ρένα (έτσι με αποκαλούσαν οι μαθητές μου στο φροντιστήριο), τελείωσα τη Σχολή μου. Θυμάσαι τη συζήτηση που είχαμε κάνει τότε στην τάξη; Τα λόγια σου με έκαναν να συνέλθω και να θέλω να γίνω φοιτητής, να τελειώσω μία σχολή. Τα κατάφερα”… Έτσι ένιωσα κι εγώ εκείνη την ώρα… ότι κάτι κατάφερα… ότι έχω μια μικρή συμβολή από το μετερίζι μου στη διάπλαση συνειδήσεων και στην αυτοπραγμάτωση ανθρώπων.
Και μην ξεχάσετε! Κάντε την εγγραφή σας στην ομάδα μας στο facebook για να ενημερώνεστε ή να μας στέλνετε όμορφες φωτογραφίες, αλλά και ότι ενδιαφέρον γίνεται στον τόπο σας!