Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι η Άνοιξη θ’ ανθίσει!
Υποδεχόμαστε λοιπόν τον τελευταίο μήνα του Χειμώνα, με την ευχή να είναι καλοτάξιδος…
Ας γνωρίσουμε όμως λίγο καλύτερα τον Φλεβάρη ή κουτσοφλέβαρο…
Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος (februarius) προέρχεται από το ουσιαστικό februum, που σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februatio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα.
Στην Ελλάδα έχει λάβει και τις ονομασίες Μικρός, Κουτσός λόγω της μικρής του διάρκειας.
Ο Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας»
Ο Φεβρουάριος έγινε Φεβράρης>Φρεβάρης>Φλεβάρης παρετυμολογήθηκε από τη λέξη φλέβα. Στην Τύρναβο δικαιολογούν το όνομα του μήνα με το ότι τότε ανοίγουν οι φλέβις απ’ τη γης κι φέρνουν τα πηγάδια νιρό και στην Κρήτη-όπου λέγεται και Φλεγάρης για΄τι ανοίγει τις φλέγες του νερού. Παρ’ όλα αυτά ο Φεβρουάριος με τις ανθισμένες αμυγδαλιές είναι επίσης και προπομπός της άνοιξης, όπως μας λέει και η παροιμία: «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει».
Για τους αγρότες, ο Φεβρουάριος είναι ο μήνας που γίνεται το κλάδεμα των αμπελιών, λέγεται και Κλαδευτής.
Οι πρώτες μέρες του Φλεβάρη, είναι γιορτινές… 1η του μήνα είναι του Αγίου Τρύφωνα, 2 του μήνα της Υπαπαντής και 3 του Αγίου Συμεών.
Πως ο Φεβρουάριος έχασε μια μέρα
Η προσθήκη μιας επί πλέον ημέρας των δίσεκτων ετών ξεκίνησε το 44 π.Χ. όταν ο Ιούλιος Καίσαρ άλλαξε το ρωμαϊκό ημερολόγιο με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια. Ο Σωσιγένης, βασισμένος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ίππαρχου (ο οποίος έναν αιώνα νωρίτερα είχε προσδιορίσει ότι το ηλιακό ή τροπικό έτος έχει διάρκεια ίση με 365,242 ημέρες), θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο».
Η παρανόηση του λαού ότι τα δίσεκτα έτη είναι «γρουσούζικα» («κι αν έρθουν χρόνια δίσεχτα και μήνες οργισμένοι» όπως λέει το δημοτικό τραγούδι) ίσως να προέρχεται από τη λανθασμένη αντίληψη της ετυμολογίας και της ορθογραφίας του πρώτου συνθετικού της λέξης «δίσεκτο». Δηλαδή αντί του σωστού «δις» (που σημαίνει δύο φορές) να εννοείται λανθασμένα το αχώριστο προθεματικό μόριο «δυς» που έχει την έννοια της δυστυχίας, «της δυσκολίας, της κακής καταστάσεως ή του απευκταίου αποτελέσματος».
Αρχικά, πάντως, ο Φεβρουάριος είχε 29 ημέρες στα κοινά και 30 ημέρες στα δίσεκτα έτη, το 4 π.Χ. όμως ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος που αφαίρεσε μία ημέρα, την οποία πρόσθεσε στο μήνα Αύγουστο που έφερε το όνομά του.
Καλό μήνα!