Η ζωγράφος Friedl Dicker έσωσε τις ψυχές των παιδιών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης
Η Friedl δεν πήρε μαζί της προσωπικά αντικείμενα, μόνο υλικά για ζωγραφική προκειμένου να σώσει τα παιδιά μέσω της Τέχνης.
Η αυστριακής καταγωγής Friedl Dicker ήταν ανερχόμενη ζωγράφος, ένα από τα μεγάλα ταλέντα του κινήματος του Βauhaus που είχε την τύχη να σπουδάσει την Τέχνη της πρώτα στην ιδιωτική σχολή του Johannes Itten και στη συνέχεια στο εμβληματικό Weimar Bauhaus. Στη δουλειά της συνδύαζε τη ζωγραφική, τον σχεδιασμό υφασμάτων, την τυπογραφία, τη βιβλιοδεσία κ.ά.
Εργαζόταν λοιπόν ως καλλιτέχνης και εκπαιδευτικός. Τον Αύγουστο του 1942 εκείνη και ο σύζυγός της Pavel Brandeis έλαβαν εντολή απέλασης και στις 17 Δεκεμβρίου έφτασε στο γκέτο του Τερέζιενσταντ, στην άλλοτε αυστριακή πόλη Theresienstadt (σήμερα Τερεζίν στη Τσεχία). Ο όρος «Γκέτο» ή «εβραϊκή κατοικημένη περιοχή» επισκίαζε τον σκοπό του στρατοπέδου επειδή προοριζόταν για παραμονή μεγαλύτερης διάρκειας για τους κρατουμένους. Το στρατόπεδο αποτελούσε μέρος του ναζιστικού συστήματος για την «εξόντωση» των Εβραίων.
Ο όρος «Γκέτο» ή «εβραϊκή κατοικημένη περιοχή» επισκίαζε τον σκοπό του στρατοπέδου επειδή προοριζόταν για παραμονή μεγαλύτερης διάρκειας για τους κρατουμένους. Το στρατόπεδο αποτελούσε μέρος του ναζιστικού συστήματος για την «εξόντωση» των Εβραίων.
Κάθε άνθρωπος μπορούσε να πάρει μαζί του μία βαλίτσα έως 50 κιλά με όποια σπαράγματα από την προηγούμενη ζωή του μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτή. Η Friedl Dicker επέλεξε να πάρει λίγα ρούχα μαζί της και να γεμίσει τη βαλίτσα της με υλικά για ζωγραφική. Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης οργάνωσε μαθήματα ζωγραφικής για τα 600 περίπου παιδιά. Χρησιμοποιώντας τα ελάχιστα μέσα που είχε στη διάθεσή της έμαθε στα παιδιά να ζωγραφίζουν, να κάνουν κολάζ και χειροτεχνίες. Στην ουσία, χρησιμοποιούσε τα μαθήματα ως όχημα για να εκφράσουν τον εσωτερικό τους κόσμο και τα συναισθήματά τους, να απελευθερώσουν τη φαντασία τους και να ταξιδέψουν έστω και νοερά μακριά από τη φρίκη που βίωναν.
Τα παιδιά τη λάτρευαν και επηρεάστηκαν βαθιά από εκείνη. Όσοι από τους μαθητές της επέζησαν είπαν πως η δασκάλα τους ήταν «το μυστήριο της ομορφιάς», το «μυστήριο της ελευθερίας». Μία από τις μαθήτριές της, η Erna Furman, γράφει για εκείνη σε επιστολή της: «Τα μαθήματα της Friedl Dicker, ο χρόνος που περάσαμε ζωγραφίζοντας κοντά της, είναι από τις πιο πολύτιμες αναμνήσεις της ζωής μου. Το γεγονός πως βρισκόμασταν στο Τερεζίν το έκανε πιο σημαντικό, όμως θα σήμαινε το ίδιο όπου κι αν βρισκόμασταν στον κόσμο. Η Dicker ήταν η μόνη που δίδασκε χωρίς να ζητάει τίποτα σε αντάλλαγμα. Απλώς πρόσφερε τον εαυτό της».
«Τα μαθήματα της Friedl Dicker, ο χρόνος που περάσαμε ζωγραφίζοντας κοντά της, είναι από τις πιο πολύτιμες αναμνήσεις της ζωής μου. Το γεγονός πως βρισκόμασταν στο Τερεζίν το έκανε πιο σημαντικό, όμως θα σήμαινε το ίδιο όπου κι αν βρισκόμασταν στον κόσμο. Η Dicker ήταν η μόνη που δίδασκε χωρίς να ζητάει τίποτα σε αντάλλαγμα. Απλώς πρόσφερε τον εαυτό της»
Η μαθήτριά της Helga Kinsky θυμάται πως τα παιδιά δεν ζωγράφιζαν τη φρίκη και τον τρόμο που τα περικύκλωναν, θυμάται πως η δασκάλα τους «μας μετέφερε σ’ έναν κόσμο διαφορετικό. Ζωγράφιζε λουλούδια πάνω στα παράθυρα, μια εικόνα πέρα από το παράθυρο. Είχε πολύ διαφορετική μέθοδο, δεν μας έβαζε να ζωγραφίζουμε το Τερεζίν».
Στις 6 Οκτωβρίου του 1944 η Dicker και 60 μαθητές της οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς όπου εικάζεται πως δολοφονήθηκαν αμέσως. Μέχρι το τέλος εκείνη δεν ενέδωσε στον τρόμο προκειμένου να προστατεύσεις τις ψυχές των παιδιών. Σε αντίθεση με το απόλυτο σκοτάδι, εκείνη τους χάρισε έστω για λίγο το φως.
Πριν αποχωρήσουν από το Τερεζίν, η Dicker αποθήκευσε τις 4.500 σχεδόν ζωγραφιές των παιδιών (που πάντα φρόντιζε να υπογράφουν τα παιδιά με το όνομά τους) σε δύο βαλίτσες και να τις κρύψει στους κοιτώνες του στρατοπέδου. Οι περισσότερες φυλάσσονται σήμερα στο Εβραϊκό Μουσείο της Πράγας.
Πηγή womantoc.gr